Από τα δημοφιλέστερα θέματα συζήτησης αλλά και προσπάθειών υλοποίησης τα τελευταία χρόνια είναι το Business Intelligence (BI). Η συντριπτική πλειοψηφία των οργανισμών και των εταιρειών έχουν στρέψει τη ματιά τους σε αυτό και σωστά πράττουν καθώς τα οφέλη από αυτό είναι μεγάλα.
Σε κάθε συζήτηση ή meeting θα ακουστεί πολλές φορές σαν ανάγκη από όλους είτε είναι άνθρωποι του IT είτε είναι άνθρωποι του business. Πόσες φορές έχετε ακούσει είτε από τους μεν είτε από τους δε φράσεις όπως:
- "Αχ και να είχαμε BI"
- "Θα πρέπει να φτιάξουμε BI για να λύσουμε τα προβλήματα της άμεσης ενημέρωσης μας"
- "Μα αν είναι δυνατόν στην σημερινή εποχή να μην έχουμε BI;"
Τη τελευταία δεκαετία όλο και περισσότεροι αναζητούν το πως θα υλοποιήσουν ΒΙ. Επίσης την τελευταία πενταετία όλοι έχουν σαν στόχο το self-service BI. Γιατί;
- To IT γιατί θεωρεί ότι θα μπορέσει να βγάλει από πάνω του το καθημερινό βάρος που έχει για την παροχή πληροφοριών στο business
- Το business γιατί θεωρεί ότι θα αποκτήσει την επιθυμητή απεμπλοκή από το IT για την άντληση των πληροφοριών που θέλει.
- Και οι δύο πιστεύουν ότι είναι το άγιο δισκοπότηρο σε ότι θα χρειαστούν στο μέλλον.
- Επειδή έχουν δει ή τους έχουν πει και θεωρούν ότι με τα σύγχρονα εργαλεία που έχουν εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια είναι κάτι απλό για όλους (κάτι drag & drop κάνεις και τα βλέπεις όλα, αυτό όλοι μηρυκάζουν) και δεν έχει μεγάλο κόστος καθώς δεν χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια υλοποίησης.
Κάπως έτσι όλοι ξεκινάνε.
Αλλά το τι έχει ο καθένας στο μυαλό του σαν BI είναι παντελώς διαφορετικό από αυτό που έχει ο άλλος και όλοι μαζί δεν έχουν καταλάβει τι είναι.
Μα θα μου πείτε
"Ένα BI Solution είναι μια συλλογή από εργαλεία, πλατφόρμες και εφαρμογές που σκοπό έχουν να βοηθήσουν τον οργανισμό ή την εταιρεία εύκολα να έχει επιχειρησιακή και επιχειρηματική πληροφόρηση με σκοπό την λήψη αποφάσεων για την εκπλήρωση των επιχειρηματικών στόχων."
Δεν νομίζω ότι κανείς μας έχει κάποια αντίρρηση για αυτό τον "ορισμό".
Όμως πίσω από αυτόν κρύβονται πολλά πράγματα που θα πρέπει με σχολαστικότητα και θρησκευτική ευλάβεια να γίνουν ώστε στο τέλος να δημιουργηθεί ένα BI Solution που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του οργανισμού.
Εδώ είναι το πρώτο μεγάλο θέμα και σημείο τριβής καθώς
- Το ΙΤ έχει στο μυαλό του Data Warehouse, Cubes, Portals, Reports, Data Visualization κ.α.
- Το Business έχει στο μυαλό του Excel και πως θα πάρει τα δεδομένα σε αυτό ώστε να μπορεί να κάνει ότι αυτό θέλει.
Σε αυτό το σημείο μπαίνουν και οι κατασκευαστές των διαφόρων εργαλείων που λένε ότι "με το δικό μας εργαλείο τα κάνεις όλα και γρήγορα και μόνος σου".
Αρχίζει λοιπόν ένα αλισβερίσι παροχών και υποσχέσεων χωρίς τελειωμό από όλες τις πλευρές.
Σε αυτό το σημείο αν έχεις εμπειρία από ΒΙ καταλαβαίνεις ότι δεν πρόκειται να γίνει τίποτα και ότι τσάμπα χάνεις το χρόνο σου και την ψυχική σου ηρεμία.
Δυστυχώς οι περισσότεροι ξεκινάνε να φτιάξουν ΒΙ με την εξής φράση:
"Για να φτιάξεις BI χρειάζεσαι ένα Data Warehouse και αυτό και αυτό το προϊόν"
Η εκκίνηση για την δημιουργία ενός ΒΙ με βάση την παραπάνω φράση οδηγεί με ασφάλεια στην αποτυχία της υλοποίησης όσο σκληρό και αν είναι αυτό που γράφω.
Όλα αυτά τα χρόνια (και είναι πολλά) που ασχολούμαι με το θέμα αυτό προσπαθώ να δώσω σε όλους να καταλάβουν ότι ένα BI Solution project δεν απλά φτιάχνω ένα DW ένα κύβο και χρησιμοποιώ εργαλεία όπως Excel, Power BI, Tableau, Qlik κ.α., και αυτό ήταν τελείωσα.
Ένα ΒΙ Solution δεν είναι συνταγή για μουσακά που ξέρεις εξ αρχής τα υλικά που θα πρέπει να βάλεις και το μόνο που πρέπει να ορίσεις είναι τη ποσότητα που θα μπει από το κάθε υλικό ανάλογα με τα άτομα που θέλεις να ταΐσεις και απλά εκτελείς την συνταγή. Μακάρι να ήταν έτσι αλλά δεν είναι.
Ένα BI Solution δεν είναι απλά και μόνο η καταγραφή και υλοποίηση των επιχειρηματικών απαιτήσεων που έχουμε συνηθίσει να κάνουμε χρόνια τώρα σε ένα έργο πληροφορικής. Είναι πολλά περισσότερα.
Από τα βασικότερα (και είναι από τους κύριους παράγοντες επιτυχίας ή αποτυχίας ενός ΒΙ) είναι οι άνθρωποι που θα το χρησιμοποιήσουν. Θα πρέπει τους εντοπίσουμε γρήγορα και να τους εμπλέξουμε άμεσα στη δημιουργία του ΒΙ. Αυτό θα πρέπει να γίνει όχι γιατί, όπως κάποιος θα σκεφτεί, είναι αυτοί που θα μας πούνε τις ανάγκες αλλά γιατί θα πρέπει να καταλάβουμε τη γκάμα των χρηστών που το ΒΙ θα απευθυνθεί.
Οι περισσότεροι θεωρούν λαθεμένα ότι ο οποιοσδήποτε μπορεί να γίνει χρήστης ενός BI καθώς τα εργαλεία (πλέον) δίνουν δυνατότητες τέτοιες που ένας απλός χρήστης μπορεί να "βουτήξει" στα δεδομένα και να "βρει" αυτό που ψάχνει.
Αλήθεια;
Για βρείτε μου ένα μέσο χρήστη μη πληροφορικό που μπορεί να το κάνει αυτό χωρίς να έχει τις απαιτούμενες γνώσεις πληροφορικής όπως τι είναι βάση, τι είναι πίνακας, τί σημαίνει aggregation τι σημαίνει ανάλυση δεδομένων και δεν έχει την απαιτούμενη "προγραμματιστική" λογική;
Για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλο μας ο μέσος χρήστης δεν μπορεί να κάνει το παραπάνω.
Στην πραγματικότητα το 80% των χρηστών που υπάρχουν σε ένα οργανισμό ή μια εταιρεία δεν είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν όλα αυτά που τα εργαλεία προσφέρουν. Μη ξεχνάτε ότι για πολλούς χρήστες τo Excel είναι η βάση.
Δεν είναι τυχαίο ότι όλο και περισσότεροι μη πληροφοριακοί προσπαθούν να μάθουν να γράφουν queries γιατί τους είπαν ότι έτσι θα κάνουν πλέον την δουλειά τους επειδή η εταιρεία έχει πάρει απόφαση να βάλει το τάδε προϊόν που απαιτεί την γνώση SQL Queries.
Δεν είναι τυχαίο ότι αυτού του είδους τα σεμινάρια είναι γεμάτα με τέτοιο κόσμο που πραγματικά με τρόμο μην χάσουν την δουλειά τους έρχονται όχι για να μάθουν πραγματικά αλλά για ρωτήσουν πως θα κάνουν αυτό ή εκείνο που έχουν στην καθημερινότητα τους απλά αντιγράφοντας αυτό που θα τους δείξεις.
Πρέπει λοιπόν αυτός που θέλει να υλοποιήσει ένα BI Solution να βγάλει από το μυαλό του αυτό που οι κατασκευαστές λένε και δεν είναι άλλο από το
"Tα σημερινά εργαλεία BI είναι για τους business users και δεν χρειάζεται αυτοί να ξέρουν προγραμματισμό ή βάσεις δεδομένων. Απλά με drag & drop και ανθρώπινες ερωτήσεις μπορούν να πάρουν αυτό που θέλουν"
Τα εργαλεία αυτά είναι για το 10-15% των χρηστών καθώς αυτό έχει τις απαραίτητες γνώσεις (προγραμματισμού, βάσεων, στατιστικής) για να μπορέσει να το χρησιμοποιήσει και πραγματικά να υλοποιήσει πολλά και ωραία πράγματα που οι άλλοι απλοί χρήστες απλά θα καταναλώνουν.
Αυτή είναι η πραγματικότητα είτε μας αρέσει είτε όχι και θα πρέπει αυτός που θα σχεδιάσει και θα υλοποιήσει ένα BI να έχει καταλάβει τους χρήστες στους οποίους θα απευθυνθεί η λύση του αλλιώς θα έχουμε εάν BI των λίγων. Αν αυτό είναι εξ αρχής το ζητούμενο τότε όλα καλά αλλιώς έχουμε έναν από τους παράγοντες αποτυχίας να μας χτυπάει την πόρτα.
Να το πως με απλά λόγια. Το 80% των χρηστών μπορούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους με απλά παραμετρικά reports συγκεκριμένης δομής. Το υπόλοιπο 10% ίσως να χρειαστεί να χρησιμοποιήσει self-service BI tools για να κάνει εξόρυξη πληροφορίας και να την απεικονίσει όπως επιθυμεί. Και το τελευταίο 10% τα χρειάζεται πραγματικά και είναι αυτό που θα επιφορτιστεί με την υλοποίηση των όσον ζητούνται για την ικανοποίηση των επιχειρηματικών αναγκών.
Άρα αυτός που θα σχεδιάσει το ΒΙ θα πρέπει να βρει και να ικανοποιήσει όλα το "είδη" των ΒΙ χρηστών καθώς αν φτιάξει κάτι για λίγους τότε μεταφέρει το πρόβλημα και το φόρτο σε αυτούς που θεωρούνται "advanced" με αποτέλεσμα αυτοί να είναι πλέον το σημείο συμφόρεσης και να παραπονιούνται για το όγκο της δουλειάς αλλά και οι "άλλοι" απλά να είναι πάλι δυσαρεστημένοι καθώς πάλι εξαρτούνται από άλλους. Με απλά λόγια κανείς δεν είναι ευχαριστημένος με την ΒΙ λύση που έχει υλοποιηθεί.
Παραπάνω αναφέρθηκε ένας ορισμός για το τι είναι ΒΙ. Σε αυτόν ξεκάθαρα αναφέρετε ότι το ΒΙ είναι ένα σύνολο από εργαλεία και εφαρμογές και ο λόγος είναι απλός διότι το κάθε εργαλείο είναι για συγκεκριμένο "είδος" χρήση. Είναι παντελώς λάθος να σχεδιάζεται ΒΙ με βάση μόνο ένα εργαλείο.
Είναι παντελώς λάθος να σχεδιάζουμε πχ ΒΙ λύσεις μόνο με Excel όσο και αυτό είναι ένα δυνατό εργαλείο και αγαπητό από όλους τους business χρήστες. Το ίδιο θα πω και για τα άλλα εργαλεία που έχουμε στην διάθεση μας σήμερα. Κάθε εργαλείο έχει την πρακτική του αξία και θα πρέπει να το καταλάβει καλά αυτό τόσο αυτός που θα υλοποιήσει το ΒΙ όσο και αυτοί που θα χρησιμοποιήσουν το ΒΙ.
Ποια είναι η σωστή προσέγγιση;
Αυτός που θέλει να λέγεται σχεδιαστής BI Solutions θα πρέπει να έχει μια εκτενή γνώση των προσφερόμενων εργαλείων και να έχει καταλάβει σε ποιους χρήστες το κάθε εργαλείο απευθύνεται. Θα πρέπει να καταλάβει τι ο κάθε χρήστης μπορεί να χρησιμοποιήσει σύμφωνα με τις γνώσεις του και τις ανάγκες του και όλα αυτά να τα βάλει σαν την σάλτσα σε ένα φαγητό ώστε να δέσει σωστά το ΒΙ Solution του.
//antonch